Seler zwyczajny

Charakterystyka i pochodzenie: Seler (jako odmiana korzeniowa) jest dwuletnią rośliną warzywną, przyprawową i leczni­czą, znaną już w starożytności. Pochodzi z rejonów nadmorskich południowej Europy i z Azji. W XVIII wieku stał się popularną rośliną uprawianą w całej Europie. Starożytni Grecy i Rzymianie używali selera jako rośliny ofiarnej. Starożytni Egipcjanie uważali seler za roślinę symbolizującą smutek i śmierć.

Nazwa łacińska: Apium grayeolens L. var. rapaceum

Opis: Bulwiasty korzeń jest kulisty, brązowy i osiąga średnicę do 20 cm. Wyrastają z niego wrzecionowate, rozgałęzione korzenie w tym samym kolorze. Kwitnie od czerwca do września. Nasiona (Fructus apii) dojrzewają dopiero w drugim roku.

Uprawa: Zarówno odmianę korzeniową, jak i liściową (A. graveolens var. dulce) rozmnaża się z nasion. Rozsadę sadzi się do gruntu w końcu maja lub na początku czerwca w rozstawie 30 x 30 cm. W czasie wegetacji rośliny trzeba regularnie podlewać i spulchniać glebę.

Zawartość: W 100 g korzenia znajduje się 320 mg potasu, 9 mg magnezu, 68 mg wapnia, 0,15 mg manganu, 0,53 mg żelaza, 0,31 mg cynku i 80 mg fosforu oraz sód. Zawartość witamin też jest znaczna. Zawiera całą grupę witamin Bj i B2, witaminę K, E, prowitaminę A i witaminę C. Oprócz substancji mineralnych zawiera też olejek lotny, glikozyd apiinę, cholinę, białka, karoteny i inne składniki. Charakterystyczny smak i zapach seler zawdzięcza obecności apiolu.

Działanie: Seler jest rośliną wyjątkowo cenną. Pobudza apetyt, przyspiesza trawienie, działa moczopędnie oraz wzmacnia układ nerwowy. Dzięki zawartości potasu, apiolu i asparginy jest środkiem wzmagającym popęd płciowy. W medycynie ludowej znajduje zastosowanie w leczeniu reumatyzmu, chorób nerek i przeciwdziała tworzeniu się kamieni. Działa też uspokajająco i wzmacniająco w stanach przemęczenia.

Zastosowanie: Seler ma charakterystyczny zapach, w smaku jest słodkawo-gorzkawy i korzen­ny. Jako przyprawy używa się suszonego i pokrojonego lub sproszkowanego korzenia, suszonego ziela oraz nasion. Seler jest niezbędnym dodatkiem do zup i sałatek jarzynowych. Surówka z pokrojonego w cienkie płatki korzenia z dodatkiem utartego jabłka jest wyśmienitym dodatkiem do dań. Seler jest doskonałą przyprawą do sosów, wszystkich warzyw, majonezów, potraw z jaj i różnych gatunków mięsa. Należy jednak używać go z umiarem. Seler jest jednym z najpowszech- niej używanych warzyw i przypraw.