Tymianek pospolity

Charakterystyka i pochodzenie: Tymianek jest rośliną leczniczą i przyprawową. Pochodzi z rejonu śródziemnomorskiego. Wysoko cenili go już Grecy, Rzymianie i Egipcjanie, którzy używali tymianku do balsamowania zwłok. Właśnie z Egiptu przenieśli mnisi benedyktyńscy uprawę tymianku w XI wieku do Europy Środkowej.

Nazwa łacińska: Thymus vulgaris

Opis: Jest to wiecznie zielony, bardzo rozgałęziony półkrzew, osiągający wysokość 20-40 cm. Cała roślina wydaje silny, charakterystyczny zapach. Liście są małe, lancetowate, o podwiniętych brzegach. Kwiaty, zebrane po 3-6 w kątach liści, są białe lub fioletowe. Kwitnie od maja do sierpnia.

Uprawa: Rozmnaża się wegetatywnie przez podział starszych roślin lub z nasion. Wyproduko­waną rozsadę sadzi się na dobrej glebie i stanowisku słonecznym. Głównymi producentami tymianku są dziś Hiszpania, Bułgaria, Jugosławia, Austria, Afryka Północna, Ameryka. Tymianek z Francji jest najwyższej jakości. Zbiera się ziele (Herba thymi), kosząc je na krótko przed kwitnieniem, wiąże w małe pęczki i szybko suszy. Tymianek uprawiany w doniczce lub w ogródku można zbierać od wiosny do jesieni. Ziele suszy się w cieniu, w miejscu przewiewnym. W ogrodzie może rosnąć 3-4 lata.

Zawartość: Ziele zawiera 2 % olejku lotnego, gorycze, garbniki, saponiny i inne składniki. Głównym składnikiem olejku lotnego jest tymol, w ilości 20-40 %, ponadto karwakrol, cymol, borneol, linalon, pinen itd.

Działanie: Tymianek ma działanie bakteriobójcze i dezynfekujące. W medycynie ludowej używa się go do płukania ust, w przypadku kokluszu i zapalenia oskrzeli. Ma też działanie przeciwzapalne.

Zastosowanie: Przyprawę stanowi suszone ziele o przyjemnym, aromatycznym zapachu i korzenno-gorzkawym smaku.

W farmacji tymianek stosowany jest do produkcji syropów, ekstraktów, wywarów i herbatek leczniczych. Z ziela pozyskiwany jest olejek lotny (Oleum thymi), stosowany w produkcji wody do ust, past do zębów, mydeł dezynfekujących, leków antykaszlowych, jako środek wzmacniający i uspokajający.

Jako przyprawa nadaje potrawom przyjemny smak i przyspiesza trawienie. Jest niezastąpionym dodatkiem do potraw tłustych. Dodaje się go również do pieczonych ziemniaków, do jajecznicy, farszów mięsnych i zawiesistych zup.

Jest ulubioną przyprawą do wędlin, wieprzowiny i baraniny, pasztetów, grzybów, dziczyzny i serów. W bardzo małych ilościach dodaje się go do smażonych ryb, wątróbki, podrobów i cielęciny. Poprawia smak zupy fasolowej, grochowej i soczewicowej, sosów i sałatek ziemniaczanych.