Tatarak zwyczajny

Charakterystyka i pochodzenie: Tatarak zwyczajny jest rośliną wieloletnią, osiągającą wysokość 30-150 cm. Pochodzi prawdopodobnie z Indii, gdzie już przed tysiącleciami był stosowany jako lek. Do Europy sprowadzili go Arabowie. Znali go już starożytni Grecy i Rzymianie. Dziś jest rozpowszechniony w Ameryce, Azji i Europie.

Nazwa łacińska: Acorus calamus

Opis: Z kłączy wyrastają liście szerokości 10-15 mm oraz pędy kwiatostanowe. Liście są mieczowate, zaostrzone, kwiatostan kolbowaty, żółtobrązowy, osiąga długość do 8 cm. Kwitnie w czerwcu i lipcu. Owocem jest czerwona jagoda, która jednak u nas nigdy się nie zawiązuje. Uprawa. Rośnie w płytkich, raczej stojących zbiornikach wodnych, na brzegach jezior, rowów, gdzie często tworzy gęste skupiska. Rozmnaża się wyłącznie wegetatywnie, przez kłącza osiągające 50 cmdługościi3 cm szerokości. Kłącza te (Radbc calami aromatici,radixacori) zbiera się, czyści, kroi na kawałki i ostrożnie suszy. Zbiera się je latem, gdy woda jest ciepła, lub jesienią podczas wypuszczania wody ze stawów rybnych.

Zawartość: Zawiera 2-4 % olejku lotnego (Oleum calami aetherum), którego charakterys­tycznym składnikiem jest azaron. Kłącze zawiera też terpeny, amarynę, garbniki, sacharydy, skrobię, cholinę oraz śluzy.

Działanie: Tatarak używany jest w medycynie oraz w weterynarii jako środek ułatwiający trawienie, łagodzący zaburzenia przemiany materii o podłożu nerwicowym oraz regulujący wydzielanie soków żołądkowych. Przyrządza się też z niego herbatę, która pobudza apetyt i ułatwia trawienie.

Zastosowanie: Kłącze ma silny, lecz przyjemny zapach, smak korzenny i gorzkawy. W prze­myśle farmaceutycznym przygotowuje się z niego wyciągi i pozyskuje olejek lotny. Tatarak jest też stosowany w produkcji likierów, płynów do płukania ust, past do zębów i w przemyśle cukierniczym. Jako przyprawa jest u nas mało znany. Jeśli ktoś chciałby go spróbować, powinien zacząć od bardzo małych ilości. Tatarakiem można przyprawiać różne zupy, buliony, wywary z ryb, ciemne sosy, kapustę, zwłaszcza czerwoną, tłuste pieczone mięso, pieczone ziemniaki i warzywa. Niektórzy smakosze przyprawiają tatarakiem różne słodkie potrawy, zupy owocowe i sałatki owocowe.