Lubczyk ogrodowy

Charakterystyka i pochodzenie: Lubczyk ogrodowy jest byliną z rodziny baldaszkowatych, osiągającą 1-2 m wysokości. Z mięsistego, aromatycznego kłącza wyrastają dęte, rozgałęzione łodygi. Lubczyk pochodzi z górzystych rejonów południowej Europy, ale panuje przekonanie, że jego ojczyzną jest Azja. Początkowo był uprawiany w ogrodach klasztornych, potem benedyktyni spopularyzowali go w całej Europie.

Nazwa łacińska: Levisticum officinale

Opis: Podwójnie pierzaste, błyszczące, ciemnozielone liście podobne są do liści selera. Liście odziomkowe osiągają długość do 70 cm, górne są mniejsze. Bladożółte kwiaty skupione są w baldachach. Kwitnie w lecie. Owocem jest rozłupnia.

Uprawa: Ostatnio lubczyk coraz częściej bywa uprawiany w ogrodach. Rozmnaża się przez podział kłączy lub z rozsady. Nasiona wysiewa się zaraz po zbiorze, w rządki co 40 cm, lub wiosną do inspektów, w rozstawie 30-40 cm. Liście zbiera się już w pierwszym roku. Mają smak i zapach podobny do liści selera. W drugim lub trzecim roku zbiera się kłącza. Czyści się je, suszy i miele na drobny proszek, który ma bardziej intensywny smak niż przyprawa w stanie surowym.

Zawartość: Lubczyk jest rośliną leczniczą i przyprawową, zawierającą 0,5-2,7 % olejków lotnych oraz kumarynę, kwasy organiczne, skrobię, cukry, żywicę i inne.

Działanie: Ma działanie moczopędne i żółciopędne, pobudza trawienie i zapobiega wzdęciom.

Zastosowanie: Przyprawę stanowią przede wszystkim młode liście. Lubczyk pachnie intensyw­nie, korzennie, podobnie jak maggi. Na początku ma smak słodkawy, potem ostrzejszy i lekko gorzki. W farmacji stosuje się go do przygotowywania wywarów, herbatek i pozyskiwania olejku lotnego (Oleum levistici). Lubczyk jest przyprawą bardzo mocną i dlatego używa się go w małych ilościach. Przyprawia się nim masło ziołowe, sałatki, marynaty, mięso wołowe i baranie. W mieszankach przyprawowych harmonizuje z pietruszką, szczypiorkiem, pieprzem i rozmary­nem. W kuchni dietetycznej używa się lubczyku z bazylią i koprem.

Jako przyprawa lubczyk stosowany jest do sosów, pieczonego mięsa, zup, warzyw, potraw z ryżu, kasz, drobiu i ryb. Wyjątkowo dobrze smakuje lubczyk dodany do mocnych wywarów mięsnych, w których podkreśla smak mięsa.