Kolendra siewna

Charakterystyka i pochodzenie: Kolendra jest jednoroczną rośliną wysokości 30-50 cm. Pochodzi ze wschodnich rejonów basenu Morza Śródziemnego. Od dawien dawna uprawiana jest w wielu krajach, w tym i u nas. Należy do najstarszych, znanych obecnie przypraw. Wspomina o niej Stary Testament. Stosowali ją starożytni Grecy i Rzymianie, którzy rozpowszechnili ją w całej Europie. Cenili ją nie tylko jako przyprawę, ale również jako roślinę o właściwościach leczniczych. Nasiona kolendry zostały odnalezione w starych grobowcach egipskich.

Nazwa łacińska: Coriandrum sativum

Opis: Kolendra ma liście jasnozielone, odziomkowe zasychające, długoogonkowe, pojedyn­cze, łodygowe są 2-3-krotnie pierzaste, karbowano-ząbkowane. Drobne, białe lub różowawe kwiaty zebrane są w baldachy.

Uprawa: Kolendrę uprawia się ze względu na owoce, wysiewając nasiona. Kwitnie w czerwcu, dojrzewa w lipcu. Rośliny kosi się lub wyrywa, wiąże w pęczki i wiesza w cieniu, aby przeschły, następnie młóci. Całe rośliny mają nieprzyjemny zapach, przypominający zapach pluskwy, ale w czasie suszenia zapach ten ginie i potem nasiona pachną już bardzo przyjemnie. Owoce zielone, właśnie ze względu na nieprzyjemny zapach, nie nadają się do użytku.

Zawartość: Owoce zawierają 0,4-0,8 % olejku lotnego (Oleum coriandri), pektyny, witaminę C, garbniki, cukry, skrobię i inne składniki. Głównymi składnikami olejku lotnego są (60-70 %) linalol i geraniol. Podczas przechowywania owoce tracą kolor i zmniejsza się w nich zawartość olejku lotnego.

Działanie: Olejek lotny wykorzystywany jest w przemyśle farmaceutycznym do produkcji naparów, które mają działanie rozkurczowe i przyspieszające trawienie.

Zastosowanie: Nasiona mają przyjemny aromat, podobny do anyżu oraz smak najpierw łagodny, potem ostry i korzenny. Używa się ich do produkcji likierów, wędlin, perfum, a w Anglii i w Niemczech do przyprawiania piwa. Kolendra jest składnikiem różnych preparatów przeznaczonych dla palaczy, usuwających nieprzyjemny oddech.

Kolendrą można przyprawiać różne sałatki, ryż, pieczone mięso wieprzowe, kompot jabłkowy i wekowane owoce, ciasta, warzywa, sosy, gulasz i niektóre ryby, zwłaszcza węgorze. Wiele osób używa kolendry do przyprawiania kiełbas i produktów mięsnych. Kolendra jest przyprawą doskonale nadającą się do ciast świątecznych, pierników, marcepanu i kruchych ciasteczek. Łagodzi smak zupy grochowej, fasolowej i z soczewicy. Używa się jej do kapusty białej i włoskiej, pasztetu z drobiu i mięs. Przyprawia się nią również buraki, puree z jabłek, marchew i farsz drobiowy. Żałować należy, że w dzisiejszej kuchni prawie się o kolendrze zapomina.